Mochizuki Rokuro schreef:
Ik zou ook nog eens moeten nakijken waarom Lang er toch aan begonnen is. Kappeuter schrijft dat het 'lijkt' als een hommage aan Thea von Harbou, maar is dat ook zo? Zou kunnen.
Feit is wel dat Lang deze film al begin jaren twintig met Harbou geschreven had en had willen filmen, maar uiteindelijk deed iemand anders dat. Deze Tijger en het vervolg rond de Tombe is al weer de derde verfilming (geen van de eerdere delen staat nog op deze site) van dit verhaal, maar nu eindelijk verfilmt Fritz Lang het zelf. Wellicht was het gewoon iets wat hij al lang had willen doen.
Ik ben geen kenner van de stomme films van Fritz Lang - ik zag daarvan alleen Metropolis -, maar Der Tiger von Eschnapur en Das Indische Grabmal lijken me wel representatief voor de vroege Langfilms als ik snel zijn filmografie bekijk. Tegenwoordig is hij natuurlijk vooral bekend door (naast Metropolis) M en zijn Amerikaanse film-noirs, maar daarvoor maakte Lang best veel avonturenfilms. De twee Nibelungen, de twee Spinnen (die als één deel op de site staan, foei!), het lange Dr. Mabuse (ook vaak in tweeën gesplitst vertoond overigens) en ja, ook Metropolis, zijn allen meer fantasierijke avonturenfilms. Met Der Tiger von Eschnapur en Das Indische Grabmal lijkt Lang terug te keren naar zijn roots met wederom een tweeluik. Compleet met cliffhanger na deel een!
De twee films laten zich moeilijk vergelijken met Langs misdaadwerkjes. De paar overeenkomsten die ik kan vinden zijn niet gigantisch noemenswaardig. Maar deze twee films doen mij in meerdere opzichten sterk denken aan Metropolis. Vooral door de sterke verdeling van twee werelden. Een rijke en weelderige bovenwereld en een onderwereld die vooral uit ondergrondse gangen bestaat, waar in dit geval niet zozeer armen wonen, maar lepralijders. Wat voor twee van de beste scènes in het tweeluik zorgt.
Maar nu genoeg vergelijkingen met andere films. Zijn Der Tiger von Eschnapur en Das Indische Grabmal de moeite van het kijken waard? Tot mijn eigen verbazing: ja! Ik ging met niet al te hoge verwachtingen kijken, maar heb toch veel plezier beleefd aan beide films. Aan deel 1 overigens iets meer dan aan deel 2 al zou je ze eigenlijk als één film moeten beoordelen omdat de een niet zonder dan ander kan bestaan. Je moet wel ontvankelijk zijn voor ouderwetse avonturenfilms. Het plotje is natuurlijk doodeenvoudig, zelfs al loopt er toch een lading politieke intriges doorheen. Het is een film met grote gebaren en vooral een hoop esotica. Denk maar aan Indiana Jones meets Powell en Pressburger. Ik had al in geen tijden meer zo'n avonturenfilm meer gezien en had niet gedacht dat ik er nog een zwak voor had.
Nu ik toch Powell en Pressburger aanhaal, laat ik meteen een gewaagde uitspraak maken: zelfs Powell en Pressburger heb ik nog niet zo mooi Technicolor zien gebruiken als Fritz Lang in deze film. De gigantische set van het paleis van de Maharadja ziet er schitterend uit en is een van de beste filmdecors die ik nog gezien heb, al kan ik goed geloven dat er in een echt paleis gefilmd is. Dit moet immers wel bakken met geld gekocht hebben. Lang beperkt zich niet tot een paar kamers, maar laat een heel bouwwerk zien met lange gangen, luxe kamers, tuinen, een heus tijgerhol en ondergrondse krochten waar duistere praktijken plaatsvinden. De grote variatie zorgt ervoor dat Lang zijn paleis zelden hoeft te verlaten. Driekwart van het tweeluik speelt zich hier dan ook af. Maar de buitenlocaties worden ook prima gefilmd al verliest de film heel even zijn kleur als het een en ander zich naar een gewoon dorp verplaatst.
Het mooie is dat Lang zijn gigantische set niet alleen maar voor de pracht en praal gebruikt, maar dat er ook iets mee gedaan wordt. Iedere plaats in het paleis heeft een eigen feel en vervullen of symbolisch of plottechnisch een rol. Over de gehele film hangt een sterke sfeer. Het haalt gemak het gevoel van een oud sprookje. Met name het stanbeeld van een godin heeft een zekere presence in deze film. Of dit beeld krachten heeft laat Lang in het midden, maar hij doet ons vermoeden van wel.
De personages zijn zoals je bij een film als deze kan verwachten vrij simpel. De acteurs zijn niet bijzonder goed of zo, maar stiekem had ik het niet veel anders willen zien. Het past gewoon bij de feel van zo'n film. Alleen de maharadja is geen zwart-wit figuur. Lang heeft er in ieder geval geen stereotype schurk van gemaakt. Het is gewoon een romantische figuur die vanuit zijn liefde onrationele dingen doet en daardoor tevens vergeet dat hij een land hoort te besturen (ik vond het niet zo vreemd dat er plannen waren om hem van de troon te zetten). Hij is meer een naïef en simpel figuur dan een slechterik, al verdienen de plannen die hij bedenkt als hij erachter komt dat zijn geliefde vreemdgaat geen humanitaire prijs. Zelfs zo'n maharadja wordt in een film als deze echter geen mens van vlees en bloed. Maar wees eens eerlijk: echte mensen passen toch niet in een film als dit?
De film heeft een aangenaam tempo. Plotontwikkelingen worden mooi afgewisseld met avontuurlijke of exotische scènes. Hier mogen met name de sensuele dansen van Debra Paget, de sinististere scènes met de lepralijders die zombiefans zou moeten aanspreken, een goocheltruc met zwaarden, wat gevechten met tijgers en een scène met een spin (in Das Indische Grabmal) genoemd worden.
Wat een belachelijk lange tekst heb ik eigenlijk geschreven over twee toch vrij simpele films als deze. Dat komt wellicht omdat ik het gevoel heb iets te verdedigen te hebben. Ik hoop dat in ieder geval meer mensen dit tweeluik een kans zal geven. Liefhebbers van vooroorloogse Duitse cinema hebben hier in ieder geval een bijzonder laat exponent om van te genieten en liefhebbers van exotische avonturenfilms mogen hem al helemaal niet overslaan. Ik ben in ieder geval blij gisteren de twee films op ZDF te hebben gekeken.
4*
